FR | NL
Home | Over Vax Info | Links | Contacteer ons

Hepatitis Aprint

Hoge Gezondheidsraad : Vaccinatie tegen hepatitis A

gepubliceerd op woensdag 3 september 2014

In de loop van 2013 actualiseerde de Hoge Gezondheidsraad (HGR) een aantal vaccinatiefiches, waaronder deze over hepatitis A.

U kunt deze fiche hier downloaden.

Een hepatitis A-infectie is een zeer besmettelijke leverontsteking veroorzaakt door het hepatitis A-virus (HAV) dat zich alleen vermenigvuldigt in menselijke hepatocyten. Het HAV wordt overgedragen via met stoelgang besmet voedsel of drinkwater of door rechtstreekse faeco-orale transmissie. Iatrogene overdracht is zeldzaam. Transmissie van het virus wordt vergemakkelijkt in slechte sanitaire en hygiënische omstandigheden (afwezigheid van riolen, geen toegang tot drinkbaar water enz.). In hoogendemische landen is blootstelling aan het virus haast onvermijdelijk. Meestal gebeurt de besmetting voor de leeftijd van 5 jaar. De infectie verloopt dan meestal asymptomatisch en levert een levenslange immuniteit op.
In landen met goede hygiënische en sanitaire omstandigheden zoals België is de endemiciteit laag. De incidentie van klinische hepatitis A gevallen in België werd in 1982-1984 geschat op 72/100.000 per jaar. In 1991-1992 was dit 23/100.000 (meting via de huisartsenpeilpraktijken). Op basis van een sero-epidemiologisch onderzoek van 2002 wordt de prevalentie van hepatitis A-antistoffen boven de leeftijd van 50 jaar (geboren voor 1959) op meer dan 50 % geraamd.
Infectie gebeurt in België meestal door direct of indirect contact met geïnfecteerde personen, eerder dan door de consumptie van besmet water of voedsel. Een andere bron van besmetting zijn reizen naar hoogendemische gebieden. Daardoor verschuift blootstelling aan het virus naar latere leeftijd: vanaf vijf jaar ontwikkelt de helft van de geïnfecteerden een symptomatische infectie, bij adolescenten en volwassenen loopt dit op tot 80-90%.

De incubatieduur is gemiddeld 30 dagen (15-50 dagen). Een HAV-geïnfecteerde kan besmettelijk zijn van 2 tot 4 weken vóór het begin van de geelzucht tot het verdwijnen van de klinische symptomen.

Symptomen

Bij zuigelingen en kleuters verloopt de infectie meestal asymptomatisch. Vanaf 5 jaar zal meer dan de helft van de geïnfecteerden de ziekte symptomatisch doormaken. Dit loopt op tot 80-90 % bij geïnfecteerde adolescenten en volwassenen.
De belangrijkste symptomen zijn koorts, misselijkheid, vermoeidheid en eetlustverlies. Na enkele dagen kan geelzucht verschijnen, met donkere urine en soms ontkleurde stoelgang.
Het acute ziektebeeld duurt gemiddeld 2 à 3 weken, gevolgd door een herstelperiode van soms enkele maanden. In 1 % van de gevallen kan het verloop fulminant zijn, met acuut leverfalen en hoge mortaliteit. Boven de leeftijd van 40 jaar stijgt het risico tot bijna 2 %. In 10 % van de gevallen kan het verloop van een hepatitis A infectie wat langer aanslepen, met de mogelijkheid van herval na enkele weken of maanden. Een hepatitis A-infectie wordt echter nooit chronisch.

Vaccinatie

Sinds 1992 beschikt men in België over zeer efficiënte en veilige hepatitis A-vaccins (geïnactiveerd virus); sinds 1996 bestaat er ook een gecombineerd hepatitis A en B-vaccin. Hun werking berust op de productie van neutraliserende antistoffen.
Het monovalent hepatitis A-vaccin wordt intramusculair in de M. deltoideus toegediend: 2 injecties met 6 à 12 maanden tussentijd. De bijsluiter vermeldt dat er na de tweede dosis een bescherming is van minstens 10 jaar, maar wetenschappelijke studies tonen aan dat deze bescherming minstens 25 jaar en mogelijk levenslang duurt. Hoewel twee dosissen nodig zijn voor langdurige bescherming, is men na toediening van de eerste dosis voor vrijwel 100% beschermd tijdens het eerste jaar.

De Hoge Gezondheidsraad raadt vaccinatie aan voor volgende personen:
 Reizigers naar endemische gebieden.
 Homoseksuele en biseksuele mannen.
 Levertransplantatiekandidaten.
 Patiënten met chronisch leverlijden (waaronder hepatitis B & C-patiënten).
 Hemofiliepatiënten.
 Contactpersonen van een hepatitis A-patiënt.
 Personeel en residenten van instellingen voor mentaal gehandicapten.
 Kinderen en adolescenten van migranten die naar hun land van oorsprong reizen.
 Personen werkzaam in de voedselketen.
 Personen die in nauw contact komen met een recent geadopteerd kind afkomstig uit een land met hoge hepatitis A-prevalentie. De eerste dosis moet bij voorkeur twee weken voor aankomst van het adoptiekind toegediend zijn.

Vooraleer te vaccineren is het zinvol om een serologische HAV-screening uit te voeren bij:
 mensen die ouder zijn dan 60 jaar,
 personen die meer dan een jaar in de tropen of subtropen hebben doorgebracht
 die een voorgeschiedenis van geelzucht hebben.

De aanwezigheid van HAV-antistoffen na de infectie betekent levenslange immuniteit en maakt vaccinatie overbodig.

Er bestaat een specifieke reglementering voor de vergoeding van het hepatitis A-vaccin (soms onder vorm van het gecombineerde hepatitis A en hepatitis B-vaccin) voor bepaalde categorieën werknemers in het kader van het Fonds voor de Beroepsziekten. http://www.fmp-fbz.fgov.be/web/content.php?lang=nl&target=citizen#/prevention-vaccines.

Immunisatie na blootstelling

Hepatitis A immunoglobulinen zijn niet langer beschikbaar in België. De aanbevolen profylaxe na blootstelling is hierdoor teruggebracht tot de toediening van het hepatitis A-vaccin. Wetenschappelijke studies wijzen uit dat het hepatitis A-vaccin beschermt in geval van toediening binnen de week na blootstelling.

Indien iemand besmet is, volstaan de gewone hygiënemaatregelen niet. Het HAV is namelijk zeer resistent tegen fysiesch-chemische inactivatie. Om het te vernietigen moet het gedurende minstens één minuut worden blootgesteld aan een temperatuur van 85°C. Het kan weken overleven in de omgeving, zelfs in slechte omstandigheden (uitgedroogde uitwerpselen, zeewater waar het geconcentreerd voorkomt in zeevruchten) enzovoorts.


Abonneer u op de nieuwsbrief