De Streptococcus pneumoniae ligt aan de oorsprong van meerdere pathologieën waaronder invasieve infecties zoals meningitis, sepsis, pneumonie en oorontsteking met bacteriëmie of verborgen bacteriëmie en niet-invasieve slijmvliesinfecties zoals pneumonie opgelopen buiten het ziekenhuis zonder bacteriëmie (CAP- community acquired pneumonia), acute otitis media (AOM) en sinusitis.

Invasieve pneumokokkeninfecties

Pneumokokkenvaccinatie wordt aanbevolen voor alle zuigelingen. Vaccinatie tegen pneumokokken werd geïntroduceerd in 2004, en werd vanaf 2007 veralgemeend voor kinderen met het 7-valente conjugaatvaccin PCV7 en daarna met het dertien-valente PCV13 vanaf 2011. In juli 2015 (Vlaanderen) en mei 2016 (Wallonië) werd PCV13 vervangen door het tien-valente PCV10.

Volgens de Hoge Gezondheidsraad ligt de prioriteit op het vlak van volksgezondheid bij de preventie van invasieve pneumokokkeninfecties bij de doelgroep van kinderen jonger dan 2 jaar. Ongeacht de mogelijke indirecte effecten van het vaccineren van kinderen op de niet-gevaccineerde volwassen bevolking (geleidelijke verhoging van de niet-vaccin serotypes en de stijgende trend van de globale incidentie van IPI), blijkt uit de evolutie van de IPI-epidemiologie in België sinds de overschakeling van PCV13 naar PCV10, dat het totale aantal IPI en het aantal IPI door serotype 19A zijn gestegen, terwijl er geen wijziging is in het aantal IPI met niet-vaccin serotypes.
Rekening houdend met de lokale epidemiologie en de evolutie ervan na de introductie van de verschillende conjugaatvaccins, moet het vaccin gekozen worden dat de breedste bescherming tegen deze ernstige infecties.

Op dit moment beantwoordt een 13-valent pneumokokkenvaccin met de serotypes 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F en 23F het best aan deze voorwaarden. Daarom wordt, op basis van de huidige beschikbare gegevens, voorgesteld om voor de overheidsprogramma’s over te schakelen op dit 13-valent vaccin wanneer de huidige overheidsopdrachten van de Gemeenschappen aflopen. Dit advies kan worden aangepast wanneer er nieuwe wetenschappelijke gegevens beschikbaar zijn die een herziening noodzaken.

Vaccinatieschema

• Voor zuigelingen: 3 dosissen van het conjugaatvaccin (2+1) op de leeftijd van 8, 16 weken en 12 maanden (volledige primovaccinatie).
• Voor prematuren (< 37 weken) wordt een schema met 4 dosissen aanbevolen (3+1) op de leeftijd van 8, 12, 16 weken en 12 maanden.

Ongewenste effecten

De conjugaatvaccins worden doorgaans goed verdragen. De meest gemelde ongewenste effecten zijn: koorts; prikkelbaarheid; roodheid, verharding/zwelling of pijn/gevoeligheid op de injectieplaats; slaperigheid; slechte slaapkwaliteit. Roodheid of verharding/zwelling op de injectieplaats van 2,5 cm - 7,0 cm komt vaker voor na de boosterdosis en bij oudere kinderen [van 2 tot 5 jaar].

Bron:
Hoge Gezondheidsraad. Vaccinatie tegen pneumokokken - kinderen en adolescenten. Advies 9519. 2018