FR | NL
Home | Over Vax Info | Links | Contacteer ons

Griepprint

Vogelgriep : Welke bescherming voor de mens ?

gepubliceerd op donderdag 1 april 2004

De zeer besmettelijke vogelgriep of vogelpest wordt veroorzaakt door het Influenzavirus A dat behoort tot de groepen H5 en H7, twee types die de mens normaal niet besmetten. Het is een zeer ernstige infectie bij dieren, zeer besmettelijk en snel overdraagbaar bij watervogels en meer bepaald bij neerhofhoenders.
De besmetting van gevogelte gebeurt door direct contact met zieke dieren of door blootstelling aan besmet materiaal zoals uitwerpselen. Een indirecte overdracht via de lucht is eveneens mogelijk. Trekvogels die vaak gezonde dragers zijn van het virus, zouden hierbij een rol kunnen spelen.
De eerste epidemie werd in 1878 beschreven. Men maakt een onderscheid tussen hoog en laag pathogene epidemieën. Sinds 1959 zijn slechts 21 epidemieën van het hoog pathogene type beschreven.
Transmissie van het virus naar de mens werd vastgesteld bij de epidemie in 1997 in Hong Kong (18 gevallen waarvan 6 overlijdens), in Nederland in 2003 (349 gevallen van conjunctivitis, 90 besmettingen met een grippaal syndroom, één overlijden) en in Zuid-Oost Azië in 2004 (tot 24 februari werden 33 gevallen vastgesteld, waarvan 23 overlijdens). Bij deze drie epidemieën werden enkele zeldzame gevallen vastgesteld waarbij er geen direct contact tussen mens en dier had plaatsgevonden, wat doet vermoeden dat er mogelijk sprake is van een besmetting van mens op mens. Deze menselijke transmissie is evenwel niet bewezen gezien de hoge virale massa in de omgeving, en is bovendien ook niet belangrijk zolang het om geïsoleerde gevallen gaat of wanneer er geen tertiaire overdracht optreedt.

Het risico voor de mens situeert zich op twee vlakken. Op de eerste plaats de besmetting van mensen die direct contact hebben met zieke dieren en dus rechtstreeks kunnen besmet worden. Een tweede risico, alsnog theoretisch maar veel ernstiger, is contact tussen het gewone menselijke virus (A/H1N1 of A/H3N2) en een vogelgriepvirus zoals A/H5N1 in de luchwegen van mensen of varkens.

Door dit contact zou een nieuw virus kunnen ontstaan door herschikking of een nieuwe combinatie van genetische segmenten van beide virussen. Een dergelijk virus zou zeer besmettelijk kunnen zijn voor de mens en aan de basis kunnen liggen van een nieuwe grieppandemie zoals we die in 1918, 1957 en 1968 hebben gekend.
In geval van een epidemie met een hoog pathogeen vogelgriepvirus, moeten volgende veiligheidsmaatregelen worden genomen :

  1. massale opruiming van zieke dieren en een totaal verbod van vervoer van vogels om circulatie van het virus te vermijden;
  2. In sommige omstandigheden kan het aangewezen zijn om vogels die zich in de nabijheid van zieke dieren bevinden, te vaccineren met een dierkundig vaccin met eenzelfde of een sterk gelijkende stam als het virus. Alhoewel dit de hoeveelheid circulerend virus effectief kan terugdringen, heeft deze aanpak als belangrijk nadeel dat men geen onderscheid kan maken tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde dieren die met het wilde virus zijn besmet zonder ziekteverschijnselen te vertonen. V accinatie kan de circulatie van het wilde virus dus hoogstens afremmen, niet doen ophouden.
  3. Voor arbeiders en landbouwers die betrokken zijn bij de opruiming van besmette dieren gelden een aantal mechanische veiligheidsvoorschrif- ten die duidelijk zijn vastgelegd door « l’Office International des Epizooties ».
  4. Personen die direct contact hebben met besmette dieren, wordt ten zeerste aangeraden om preventief neuraminidase-inhibitoren (oseltamivir) te nemen, een antiviraal middel dat specifiek gericht is tegen Influenza A-virussen.
  5. Bovendien raadt men aan deze personen en iedereen die met hen in contact staat, te vaccineren met het meest recente trivalente humane griepvaccin. Dit beschermt niet tegen de vogelgriep, maar het voorkomt wel een besmetting met het humane virus. Hierdoor wil men vermijden dat beide virussen met elkaar in aanraking komen en dus het risico op het ontstaan van een nieuw virus voorkomen.
  6. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan een humaan vaccin tegen de virusstam A/H5N1 die momenteel in Azië toeslaat. Het vaccin wordt vanaf maart 2004 getest op zijn efficiëntie en veiligheid.
    Omwille van het risico dat de huidige epidemie van vogelgriep in Azië ongunstig evolueert, zullen grote hoeveelheden van dit vaccin moeten worden geproduceerd om ons te beschermen tegen een pandemie die de omvang zou kunnen aannemen van de Spaanse Griep die in 1918 tussen 20 en 40 miljoen doden eiste.
Dr R. Snacken

Abonneer u op de nieuwsbrief