Het BCG-vaccin werd ontwikkeld in Frankrijk tussen 1908 en 1921. Binnen een paar jaar werd het BCG-vaccin gebruikt bij kinderen en bood het bescherming tegen tuberculose met weinig bijwerkingen. In 1931 suggereerde Calmette dat BCG bescherming zou kunnen bieden tegen andere ziekten en deze waarnemingen werden ondersteund door een studie met de titel ’De introductie van BCG-vaccinatie bij pasgeborenen in Noord-Zweden, 1927-31’.
De reden achter de niet-specifieke postselectie van de BCG-vaccins is een fenomeen dat bekend staat als ’getrainde immuniteit’. Dit gebeurt wanneer een vaccin levende micro-organismen bevat met een complexe buitenste celwand. De gunstige effecten van BCG-vaccinatie zijn niet beperkt tot infectieziekten. Bij het vernietigen van kankercellen gebruikt het immuunsysteem veel van dezelfde mechanismen die worden gebruikt om virussen en bacteriën te bestrijden. Het getrainde immuniteitseffect activeert deze apparaten, wat betekent dat BCG de immuunrespons kan versterken.
BCG-vaccinatie kan ziekten bestrijden wanneer het immuunsysteem tegen de verkeerde doelen werkt. BCG-vaccinatie kan bijvoorbeeld immuungemedieerde schade aan het zenuwstelsel bij multiple sclerose voorkomen en het ontstaan van immuuncellen tegengaan die de insulineproductie bij diabetespatiënten remmen. Bij beide ziekten wordt gedacht dat het vermogen van BCG om het metabolisme van cellen te herprogrammeren en het verhogen van speciale immuundempende T-cellen een belangrijke rol speelt. Sommige onderzoeken hebben zes maanden na vaccinatie ook een verminderd risico op COVID-19-infectie gemeld.
Er zijn verschillende theorieën over de variabiliteit van het BCG-vaccin. Sommigen beweren dat het te wijten is aan eerdere blootstelling aan andere micro-organismen, zoals bacteriën uit dezelfde familie als BCG. Anderen suggereren dat BCG kan worden versterkt door parasitaire wormen die verkeerd reageren op het vaccin. Verschillen in de genetische achtergrond van ontvangers kunnen bij sommige patiënten ook leiden tot minder effectieve immuunresponsen op BCG.
Om de beste resultaten uit BCG-vaccinatie te halen, moeten onderzoekers de omgeving waarin BCG het meest consistent werkt beter begrijpen. Dit maakt het meest veelzijdige gebruik van de specifieke en niet-specifieke effecten van het vaccin mogelijk.

Bron: Can the BCG vaccine combat cancer and autoimmune diseases? Health Europa. Online 10 februari 2023.