Een eerste klassiek argument tegen vaccinatie is dat het niet de massale inentingscampagnes zijn geweest, maar de verbeterde levensomstandigheden, de verhoogde hygiëne, betere voeding, enz. die de verspreiding van besmettelijke ziekten in het westen fel verminderd hebben.

Dit is ten dele juist en dit geldt b.v. voor lepra, pest en typhus.
Maar dit is volledig onjuist voor praktisch alle andere infectieziekten zoals pokken, difterie, tetanus, kinkhoest, poliomyelitis, mazelen, bof en (congenitale) rubella.
Verbetering van hygiëne ligt zelfs aan de basis van de toename van kinderverlamming in de veertiger en vijftiger jaren. Bij slechte hygiëne worden zuigelingen en zeer jonge kinderen immers besmet op de leeftijd dat het poliovirus maar zelden paralytische poliomyelitis veroorzaakt. Bij verbetering van de hygiëne verschuift het infectietijdstip echter naar een latere leeftijd, met toename van de kans op verlamming.
Een analoog paradoxaal probleem doet zich voor met hepatitis A. Door betere hygiëne is de besmetting verschoven naar een latere leeftijd waarop de ziekte veel ernstiger verloopt. Ook hier zal veralgemeende vaccinatie zich wellicht opdringen.

• Haemophilus influenzae type b (Hib)
  Het meest recente voorbeeld van de gunstige invloed van immunisatie is de verdwijning van invasieve infecties veroorzaakt door Hib door veralgemeende vaccinatie in Finland en Nederland. In de USA bedroeg het aantal gevallen van invasieve Hib-infecties jarenlang steeds ongeveer 20.000. Van 1990 tot 1993 daalde dit aantal voor het eerst tot 1.419 als gevolg van de immunisatiecampagne. Daar-tegenover blijft het aantal gevallen van varicella, waartegen nog niet wordt gevaccineerd, onveranderd, ondanks verbeterde levensomstandigheden : in de USA, 4 miljoen gevallen per jaar, wat correspondeert met het geboortecijfer.

• Poliomyelitis
  Mooie voorbeelden van de snelle daling tot verdwijning van infectieziekten door vaccinaties tonen ons de grafieken van de incidentie van poliomyelitis in België en de USA. Vanaf het ogenblik dat vaccinatie tegen poliomyelitis werd ingevoerd, daalde het aantal gevallen van inlandse kinderverlamming van 25.000 à 40.000 per jaar in de USA veroorzaakt door besmetting met het wilde virus, tot nul in 1979 (ACIP, 14/2/96) (Figuur 1).

Voor Midden- en Zuid-Amerika werd het laatste geval gemeld in 1991 (Peru).
In België daalde het aantal gevallen van 500 à 1.000 per jaar tot bijna nul in 1970 (Figuur 2). De stalen longen zijn uit de ziekenhuizen verdwenen.
De sporadische gevallen tijdens de drie laatste decennia zijn praktisch allemaal importgevallen vanuit een endemisch land (Goubeau. Vaccinaties, 1995).

Vanaf 1959 braken in Nederland endemieën uit van paralytische polio in geografisch geïsoleerde religieuze gemeenschappen waar vaccinatie systematisch werd geweigerd, o.a. in Staphorst (10.500 inwoners) in 1971: 39 patiënten met kinderverlamming en 5 doden, in 1978 in de Veluwe : 110 gevallen met 80 blijvende paralysen, en in 1992 in Zuid-Holland: 54 gevallen.
Buiten de religieuze groepen deed zich geen enkel geval van paralytische polio in Nederland voor.

• Mazelen
  Het aantal gerapporteerde gevallen van mazelen in de USA nam onmiddellijk af na introductie van de vaccinatie in 1964 van 400.000 à 500.000 per jaar tot 2.237 in 1992 en 948 in 1994 (figuur 3). 98% van deze kinderen waren niet gavaccineerd.

• Rubella
  Dank zij de verdwijning van rubella als gevolg van veralgemeende vaccinatie vanaf 1969-1970, werd een evenredige daling van congenitale rubella vastgesteld (figuur 4).

• Pokken
  Het meest spectaculaire succes van vaccinatie is de uitroeiing van de pokken.
  Vóór de invoering van de koepokvaccinatie, kreeg 80% van de bevolking variola major, een aandoening die in de 17de en 18de eeuw onafgebroken verantwoordelijk was voor 5 à 6% van de totale sterfte.
  Dankzij de WGO-campagne tegen pokken gedurende een periode van 12 jaar kon pokken worden uitgeroeid. Het laatste geval van pokken werd gediagnosticeerd op 26/10/77 in Somalië.
  Sindsdien is het ultieme doel van de vaccinatie bereikt : « zichzelf overbodig maken ».

2de vals argument : infectieziekten zijn verdwenen en vormen geen bedreiging meer, waardoor vaccinatie overbodig wordt. Dit wordt tegengesproken door de z.g. «ongeplande menselijke experimenten».

• Kinkhoest
  Door campagnes tegen de pertussis-vaccinatie waardoor het immunisatiepeil van de kinderbevolking in Groot-Brittannië daalde tot 30%, steeg het aantal gevallen van kinkhoest van 2.000 in 1970 tot 65.000 in 1982 (met 14 doden) en 102.900 in 1986, bijna evenveel als vóór de veralgemeende vaccinatie. Wijs geworden door dit «experiment» voerde G.B. terug veralgemeende vaccinatie in met opnieuw een sterke daling van het aantal gevallen van kinkhoest tot gevolg (figuur 5).
  Hetzelfde fenomeen deed zich voor in Zweden (stopzetting vaccinaties 1974) en Japan (stopzetting in 1975). In deze twee landen met de hoogste hygiëne ter wereld wordt nu sinds enkele maanden veralgemeende vaccinatie toegepast met het acellulair pertussisvaccin, met opnieuw een sterke daling van het aantal kinkhoestgevallen.
  Het kinkhoestvaccin blijft nodig ter bescherming van de kinderen. Stopzetten van vaccinatie leidt onmiddellijk tot majeure epidemieën zolang de ziekte niet volledig is uitgeroeid.

• Difterie
  In de voormalige Sovjet-Unie heeft de val van het communistisch regime geleid tot een desorganisatie van het gezondheidszorgsysteem. Te weinig kinderen ontvingen de volledige vaccinatie tegen difterie (45% à 68% in 1990 tegenover 80% in 1980). Als gevolg van de slordige vaccinatie brak een belangrijke epidemie uit van difterie in de 15 staten van de vroegere Sovjet-Unie met 80.000 gevallen en 2.000 doden van 1991-1995. Het betekent ook een ernstig gevaar voor gans Europa.